Indeks jakości powietrza – co to jest i jak odczytać?

Zastanawiasz się, co oznacza indeks jakości powietrza i jak wpływa na Twoje życie? Z tego artykułu dowiesz się, jak odczytywać wartości IJP, poznasz również różnice między europejskim a polskim systemem oceny jakości powietrza oraz praktyczne wskazówki, jak reagować na zmieniające się warunki atmosferyczne. Zapraszam do lektury!

Czym jest indeks jakości powietrza?

Indeks jakości powietrza (IJP) to wskaźnik, który służy do monitorowania i informowania o poziomie zanieczyszczeń w atmosferze. Na podstawie różnych mierników określa, jak czyste lub zanieczyszczone jest powietrze, z jakim mamy do czynienia w danej chwili. Ocenia on stężenie szkodliwych substancji, takich jak:

• PM2.5 – pył zawieszony o średnicy cząsteczek do 2,5 mikrometra;
• PM10 – większe cząstki pyłu, o średnicy do 10 mikrometrów;
• NO2 – dwutlenek azotu, głównie pochodzący z transportu drogowego;
• O3 – ozon troposferyczny, który jest silnym utleniaczem;
• SO2 – dwutlenek siarki, często powstający w wyniku spalania węgla;
• CO – tlenek węgla, powstający w procesach spalania paliw.

Na świecie stosuje się różne skale indeksu jakości powietrza. Przykładowo, w Stanach Zjednoczonych używa się AQI (Air Quality Index), a w Europie popularny jest CAQI (Common Air Quality Index). Każda skala ma nieco inne granice i sposób interpretacji wyników. Europejski indeks jakości powietrza, stosowany m.in. w Polsce, dostosowany jest do specyfiki regionu i obowiązujących norm.

Jak odczytywać indeks jakości powietrza?

Indeks jakości powietrza przedstawiany jest na skali, której wartości wskazują poziom zanieczyszczenia. Aby ułatwić zrozumienie, stosuje się kod kolorystyczny, który sygnalizuje, jak bezpieczne jest powietrze. Kolory te odpowiadają określonym poziomom jakości:

• zielony – jakość powietrza dobra;
• żółty – umiarkowana;
• pomarańczowy – niezdrowa dla wrażliwych grup;
• czerwony – niezdrowa;
• fioletowy – bardzo niezdrowa;
• brązowy – niebezpieczna.

Dla przykładu, jeśli IJP wynosi 50, oznacza to, że powietrze jest dobrej jakości i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Natomiast wynik 150 sygnalizuje, że powietrze może być szkodliwe dla grup wrażliwych, takich jak dzieci, osoby starsze oraz osoby cierpiące na choroby układu oddechowego lub sercowo-naczyniowego. Odczytywanie indeksu jakości powietrza pozwala właściwie zareagować na zagrożenia związane z zanieczyszczeniami.

Znaczenie poszczególnych poziomów IJP – wpływ na zdrowie

Każdy poziom indeksu jakości powietrza niesie ze sobą różne ryzyko dla zdrowia, zwłaszcza dla osób najbardziej narażonych na negatywne skutki zanieczyszczeń.

Przy wysokich poziomach IJP, zalecane są określone środki ostrożności, takie jak:

• unikanie intensywnego wysiłku fizycznego na zewnątrz;
• ograniczenie przebywania na otwartej przestrzeni;
• korzystanie z profesjonalnych oczyszczaczy powietrza w domu.

Podwyższone wartości IJP mogą powodować zaostrzenie objawów astmy, trudności w oddychaniu, podrażnienia oczu oraz osłabienie ogólnego samopoczucia. W przypadku wysokich poziomów warto korzystać z oczyszczaczy powietrza z filtrem ESP lub oczyszczaczy powietrza z filtrem HEPA, które skutecznie eliminują szkodliwe cząstki z otoczenia.

Źródła zanieczyszczeń powietrza – główne źródła

Zanieczyszczenia powietrza mają różnorodne źródła, które wpływają na poziom IJP w różnych porach roku. Najczęściej spotykane źródła zanieczyszczeń to:

• transport – spaliny emitowane przez pojazdy silnikowe;
• przemysł – fabryki emitujące substancje toksyczne;
• ogrzewanie domów – zwłaszcza w sezonie zimowym, spalanie węgla i drewna;
• rolnictwo – emisje z gospodarstw rolnych.

W sezonie grzewczym, szczególnie w regionach o dużym zagęszczeniu domów jednorodzinnych, poziom IJP znacząco wzrasta. Z kolei w okresie letnim, większe zagrożenie stanowią emisje z transportu i przemysłu.

Monitorowanie jakości powietrza – metody i technologie

Technologie monitorowania jakości powietrza stają się coraz bardziej zaawansowane. Do najczęściej stosowanych metod należą:

• stacje monitorujące – instalowane w różnych częściach miast, stale mierzące poziom zanieczyszczeń;
• satelity – zbierające dane na skalę globalną;
• czujniki indywidualne – urządzenia przenośne, dostępne dla każdego, umożliwiające monitorowanie powietrza w czasie rzeczywistym.

Obecnie wiele aplikacji mobilnych oraz stron internetowych udostępnia informacje o aktualnym stanie powietrza. Na przykład europejski indeks jakości powietrza dostępny jest online, co pozwala na szybkie sprawdzenie, czy w danym momencie powietrze jest bezpieczne. Takie dane są również dostępne na tablicach informacyjnych w wielu miastach. Ułatwia to podejmowanie decyzji o aktywnościach na świeżym powietrzu.

Podsumowanie

Indeks jakości powietrza to narzędzie, które pozwala nam na monitorowanie stanu środowiska, w którym żyjemy. Dzięki odpowiedniej interpretacji jego wyników możemy podejmować świadome decyzje, dbając o zdrowie swoje i swoich bliskich. Jako producent oczyszczaczy powietrza dostarczamy profesjonalne urządzenia służące do oczyszczania powietrza oraz poprawy jego jakości, takie jak sterylizatory powietrza i nawilżacze powietrza – ich stosowanie może znacznie poprawić komfort życia w zanieczyszczonych regionach.